استان ايلام را بدون ترديد بايد در رديف استانهاي چهار فصل ايران دانست . زيرا در هر فصل سال جلوه اي بديع از ديگر فصل ها را مي توان درآن مشاهده كرد. زيبايي منحصر به فرد قلل برفگير و دشت هاي گسترده آن از جمله قابليتهاي ناشناخته طبيعي استان ايلام است .
استان ايلام با گستره خود دنيايي از زيبايي و تنوع طبيعي را پيش چشم گردشگران قرار مي دهد . شگفتيهاي طبيعت را مي توان در بلنداي گردنه قلاجه به عنوان نقطه انتهاي استان كرمانشاه و ابتداي سرزمين ايلام تا انتهاي كوهستان كبير كوه كه در جنوب غربي كشوردو منطقه پشتكوه و پيشكوه را تقسيم كرده ، مشاهده كرد كه همه جا به چشم مي آيد .
در چشم اندازهاي استان ، تپه ماهور هاي سر سبز و ديواره هاي كوهستاني طويل و مرتفع بيشتر در معرض ديد قرار دارند ، اما جنگل هاي وسيع و عرصه هاي طبيعي با گونه هاي متنوع و زيباي گياهي و جانوري ، غار هاي آبي و رود خانه هاي خروشان و بركه و آبگير هاي دل انگيز نيز در بستر طبيعت استان ايلام جاي دارند .
كوهستانهاي پر برف استان ، سرچشمه چند رود خانه خروشان هستند كه در ميان ارتفاعات راه خود را به سوي دشت هاي جنوب كشور آغاز مي كنند . از كوهستانهاي مشهور ايلام مي توان به مانشت ، قلارنگ ، شرازول ، اناران ، سيوان ، ميمك و...اشاره كرد.
شهر ايلام با تفريحگاههاي تجريان ،تنگ ارغوان، تنگ دالاهو، ششدار، پارك جغا سبز ، آبشار هاي سر طاف و چل آو نوازشگر روح هر بيننده اي هستند.
در شهر ايوان ييلاق هاي مصفا و غار طلسم و تفريحگاه خوران و درشهر دره شهر تنگ بهرام چوبين ، تنگ ماژين ، تفريحگاه كلم بده ، شهر دهلران با چشمه هاي آب گرم و قير طبيعي ، شهر مهران با دشتهاي زيبا ، آبدانان با درياچه هاي دو گانه سياه گاو از نقاط مهم ديدني هستند .
ايلام منطقه اي كوهستاني و جنگلي است و به سبب استفاده از جلگه هاي وسيع مانند :دهلران ، دشت عباس ، مهران ، محسن آباد ، صالح آباد و قسمتي ازچرداول ، دره شهر و دست سرسبز ايوان ، ضمن برخورداري از رود خانه هاي متعدد، داراي موقعيتي مناسب از لحاظ كشاورزي و دامپروري و يكي از قطبهاي مهم غرب كشور از نظر فرآورده هاي دامي و زراعي شناخته شده است . است. هم چنين وجود منابع غني نفت و گاز و نيز وجود منابع طبيعي ديگر بر اهميت استان افزوده است .
كوههاي زيبا و مرتفعي كه از شمال ايلام تا مهران و سپس تا جلگه خوزستان ادامه يافته موقعيت ويژه استرتژيكي مهمي به آن داده است .
تنوع آب و هوا ، نزولات فراوان ، ارتفاعات برفگير، چشمه ها، رود خانه ها و آبشارهاي متعدد ، طبيعت بكر و ناشناخته ، شكار گاههاي زيبا در مخمل سبز كوهستان ، جنگل هاي انبوه با درختان سر سبز بلوط و غار هاي سحر انگيز در دل كوههاي سر به آسمان افراشته ، زيبايي شگرف و جاذبه هاي بسياري به ويژه در فصل بهار و پاييز به اين سرزمين داده اند.
هم چنين وجود بناهاي تاريخي ، آثار باستاني ، زيارتگاهها ، اماكن مقدس مذهبي، و نيز مردمي خونگرم و مهمانواز ، دركنار جاذبه هاي طبيعي استان ، موجب جذب مشتاقان بسياري از مردم به ويژه در ايام نوروز ، به اين ديار دوست داشتني شده است .
بررسي گذشته تاریخي استان نشان دهنده ظهور تمدنهاي متعدد د ر اين ديار است كه حكايت از اهميت آن دارد . اين اهميت به دليل موقعيت خاص جغرافيايي و استراتژيكي از جمله هم مرزي با كشور عراق است و از هزاره پنجم قبل از ميلاد مهمترين خط ارتباطي تمدن جنوب غربي ايران از اين سرزمين مي گذشته است .و هم اكنون نيز بيشترين طول مرز را با كشور عراق دارد
دهکده توریستی خوران ایوان -ایلام
دهکده توریستی خوران ایوان با داشتن انواع باغات میوه و گردو و چشمه سارهاي از دل کوه بیرون آمده چشم انداز لطیف و دل نوازی را بر روی میهمانان و مسافران خسته می گشاید.
نزدیکی به شهر ایوان و وجود اردوگاه تفریحی توریستی در وسط باغات این دهکده و نیز امکانات رفاهی موجود در اطراف این روستا زمینه جذب گردشگران زیادی از نقاط مختلف ایران و همچنین کشورهای دیگر را فراهم آورده است.
در اطراف اين روستاي هميشه بهار انواع درختان و ميوه هاي وحشي از جمله تمشك وجود دارد كه چشم هر بيننده اي را به خود جلب مي كند. بهره گيري از خواص دارويي گياهان بومي محل از جمله آويشن توسط مردم روستا از جمله نكات مهمي است كه ذهن مسافران را به خود جلب مي كند.
اين روستا هر ساله شاهد كوچ پرندگان و از جمله چند لك لك زيبا و رويايي است كه بر روي درختان سر بفلك كشيده آن لانه كرده اند هستند.
شهر باستانی سيمره
شهر باستانی سيمره که در تقسیم بندی جغرافیایی کهن جزء سرزمین جبال قرار گرفته ، در 135 کیلومتری جنوب شرقی ایلام و 45 کیلومتری غرب پل دختر به عرض و طول جغرافیایی 33درجه و 7 دقیقه و 47 درجه و 21 دقیقه ، با ارتفاع 720 متر از سطح دریا واقع است و هم اکنون شهر جدید دره شهر در غرب ویرانه های آن بنا شده است .
دره شهر در مرز پشتکوه و پیشکوه در دره سیمره، در دامنه های شمالی کبیر کوه قرار دارد و با کوه های مله در شمال و کبیرکوه در جنوب احاطه شده است . کبیر کوه پوشیده از جنگل های بلوط از مله آفتو (گردنه آفتاب) شروع شده و در محلی به نام دمشا همانجائیکه رودخانه ی سیمره به جانب خوزستان تغییر مسیر می دهد و ادامه آن در خاک بختیاری کشیده شده است . در شرق این محوطه باستانی کوه های کم ارتفاعی است كه اهالی محل آن ها را تپه های گچی می نامند و ادامه بقایای ساخت و سازهای معماری شهر کهن تا بالای این ارتفاعات پیش می رود.
دره شهر با فاصله چهار کیلومتر از ساحل راست رودخانه ی سیمره قرار دارد . این رود از کوه های شمالی لرستان و دامنه های جنوبی کوه گری که جزء نهاوند محسوب است، سرچشمه می گیرد و به نام گاماساب مشهور است و وقتی به خاک لرستان می رسد « سیمره » نامیده می شود . این رودخانه از بهم پیوستن چند رود تشکیل شده : رودخانه ی شیخ ماخو ، رودخانه ماژین ، رودخانه سیکان و بالاخره رودخانه ی دره شهر که از دامنه های شمالی کبیرکوه سرچشمه گرفته و آب آن نزدیک 6 سنگ آسیاب ، در شرق دره شهر در جریان است و سراسر دره شهر و قسمتی از زمینهای اطراف آن را مشروب می کند و مازاد آن به سیمره می ریزد.
در جنوب غربی محوطه دره شهر مسیری قرار دارند که از ارتفاعات تپه های گچی گذشته و در طرف غرب محوطه ی باستانی ادامه می یابد.
دره شهر از نظر موقعیت آب و هوایی در منطقه ی گرمسیر واقع شده است و دارای تابستان های گرم و زمستان های معتدل است و به طور معمول فصل زمستان با بارانهای موسمی و شدید همراه است ، از این روی زمین های حاصلخیز آن مناسب کشاورزی است. کشت اصلی منطقه را عموما گندم و جو تشکیل می دهد و همچنین صیفی کاری و باغداری در کنار آن متداول است و متون تاریخی نیز به اتفاق از باغات و نخلستان های آباد و پر بار منطقه در روزگار گذشته همواره یاد کرده اند، به علاوه زمین های این منطقه دارای مراتع و چراگاه های سر سبز و پر محصولی است. شرایط اقلیمی و وجود این مراتع، موقعیت مناسبی را بری قشلاق عشایر و کوچنشینان فراهم آورده و از این روی در فصل زمستان حضور سیاه چادرها در جای جای آن مشهود است .
بقایای دره شهر باستان در یک فضای بسیار وسیع حدود 60 هکتار پراکنده است و امروز قسمت های وسیعی از آن و علت حاصلخیزی خاک ، توسط کشاورزان تبدیل به مزارع وسیع شده میزان قابل توجهی از آثار تخریب و بقیه آن نیز در معرض خطر نابودی است.
سیاحان بسیاری در مسیر سفر خود از این محل عبور کرده و در مورد موقعیت آن توضیحاتی داده اند. سر اورول اشتاین در مورد دره شهر ( سیمره ) می گوید : تمام مسافرانی که به ناحیه سیمره آمده اند مانند هرتسفلد و اولینسون، دمرگان و غیره این خرابه ها را دیده اند. "شهر عجیبی است شاید تجاوز از پنج هزار خانه داشته باشد از ابتدای تنگ تا انتهای آن یعنی دامنه کوه ، آثار بنا از گچ و سنگ نمایان است"
همچنین ، اولینسون در سفرنامه ی خود و در مسیر سفر از ذهاب به خوزستان توصیفی بر سیمره (دره شهر ) دارد : « به سمت جنوب غربی برای دیدن خرابه های شهر سیمره به راه افتادم. فاصله شهر سیمره تا مصب کرخه در حدود سیزده کیلومتر است و موقعیت مکانی آن با سیروان یکی است . فزون بر این چنان شباهتی بین این دو شهر وجود دارد که آنچه درباره سیروان گفته ام در باره سیمره نیز صدق می کند ، با این حال یک فرق عمده وجود دارد و آن هم این که در اینجا ساختمان های بیشتری وجود دارد که بزرگی شهر را می رساند، و همچنین در سیمره ساختمان ها به هم فشرده نیستد و از این رو مسیر خیابان ها ، بازارها ، محل کاروانسراها و عمارات به خوبی آشکار است.
امروزه بقایای معماری موجود دره شهر به صورت اطاق های ساخته شده از گچ و سنگ است که تعدادی از طاق های آنها هنوز باقیمانده است و در حال حاضر اهالی بومی از این فضاها به عنوان کاه دامن و انبار علوفه استفاده می کنند.
اين شهر باستاني طي 9 فصل توسط خانم لك پور مورد حفاري قرار گرفته است كه بناي موسوم به مسجد و خانه اربابي از جمله مهمترين بناهاي مكشوفه از اين شهر است.
آبشار چم آو - ایلام